Het Domain Name System-protocol, de dienst die namen van websites aan IP-adressen koppelt, is een van de fundamentele bouwstenen van het internet. Al sinds 1983, nog voor de introductie van het World Wide Web protocol dat er voor zorgde dat de meeste websites nog steeds met www. beginnen, dient het DNS-protocol als een soort telefoonboek voor het internet. Nu is er ook een door de EU-gestuurde versie.
Als een internetbrowser de opdracht krijgt om naar een specifiek adres te gaan, bijvoorbeeld NederlandDigitaal.nl, dan klopt de browser eerst aan bij de DNS-dienst. Deze koppelt de naam van de website aan het internet-equivalent van een telefoonnummer: het IP adres. Op basis hiervan weet de browser vervolgens wat de bestemming is. DNS-diensten worden echter ook gebruikt bij vrijwel alle andere vormen van online activiteit. Op initiatief van de Europese Commissie komt er nu ook een Europese DNS: DNS4EU.
Het idee voor een Europese DNS-server werd in 2022 door de Europese Commissie geïntroduceerd. Aanleiding was de angst dat Europa voor de digitale infrastructuur te veel afhankelijk zou worden van buitenlandse actoren. Deze concrete plannen volgden op het kort benoemen van een eigen Europese DNS-server als onderdeel van het vergroten van de Europese digitale soevereiniteit zoals benoemd in de in 2020 gepubliceerde Cybersecurity Strategy for the Digital Decade. Ook de NIS2-richtlijn benoemt expliciet het belang van een veilige Europese DNS-dienst. Er komen diensten voor drie verschillende categorieën van gebruikers: private gebruikers, overheidsinstanties en telecombedrijven.
Filters
Een DNS-dienst kan websites ook blokkeren, bijvoorbeeld door te weigeren om door te verwijzen naar bepaalde IP-adressen. Hier maakt DNS4EU in bepaalde configuraties ook gebruik van. Het biedt de volgende beschermingsniveaus aan:
- Onbeperkt: Deze DNS-dienst verwijst onbeperkt door, ongeacht waarmee contact gezocht wordt.
- Beschermde afhandeling: Deze DNS-dienst filtert internet verkeer van en naar schadelijke en frauduleuze websites.
- Beschermde afhandeling met ad blockers: Deze dienst biedt dezelfde bescherming tegen malafide websites, maar blokkeert daarnaast ook internetverkeer van advertentiediensten.
- Beschermde afhandeling met kinderfilter: Naast de filter op frauduleuze of schadelijke websites blokkeert deze DNS-dienst ook toegang tot websites met expliciet of gewelddadig materiaal.
- Beschermde afhandeling met ad blockers en kinderfilter: Deze versie van de dienst combineert alle vormen van bescherming.
De website van DNS4EU biedt een instructiepagina aan waarin uitgelegd wordt hoe verschillende besturingssystemen en apparaten geconfigureerd kunnen worden om gebruik te maken van deze nieuwe DNS-dienst. Daarnaast vindt u op de website ook andere informatie, bijvoorbeeld over de rol van Europese privacywetgeving in het project, en de wettelijke en ethische overwegingen die bij deze dienst komen kijken.
Het belang van onafhankelijkheid binnen de Europese digitale infrastructuur is vastgelegd in de Cybesecurity Strategy en de NIS2-richtlijn. Met het opzetten van een eigen DNS-dienst is een belangrijke stap gezet die niet alleen bijdraagt aan deze onafhankelijkheid, maar die het internet ook veiliger maakt, zowel voor burgers als bedrijven en overheden.